Rolls-Royce, yapay zekâ (AI) etiği ve güvenilirliği hakkında, dünyanın gelecekteki sağlık, refah ve büyümesini desteklemeyi amaçlayan çığır açıcı olduğunu iddia ettiği bir çalışma yayınladı. Kapsamlı bir etik yapısı çerçevesi ve güvenilirlik süreçleri içeren bu yeni rehber, Rolls-Royce’un internet sitesinden ücretsiz olarak indirilebiliyor. Söz konusu süreçler eksiksiz olarak uygulandığında, denetim ve dengelerini gözden geçiren işletmeler, yapay zekâ ile ilgili projelerinin adil, güvenilir ve etik olduğundan emin olabilecekler.

Rolls-Royce bu çalışmaya, Yunan mitolojisinde güven ve hakikat tanrıçası olarak bilinen Alethia’dan esinlenerek Aletheia FrameworkTM adını verdi. Rehberin yapay zekânın yaygın kullanımı önündeki en büyük engellerden biri olan ‘güvensizliğe’ çözüm sunması hedefleniyor.

Bu çalışmanın duyurusunu Eylül ayında yapan Rolls-Royce CEO`su Warren East konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Aletheia çalışmasının yapay zekâ için bir dönüm noktası olmasını umuyorum. Daha dijital bir dünyaya doğru hızla ilerlerken insanlar, yapay zekânın etik bir şekilde kullanılmasını, kişiler ve toplum için güvenilir bir destek sunmasını beklemekte haklılar. Aletheia FrameworkTM bu beklentinin gerçekleşmesine temel oluşturacak. Böylece iş dünyasındaki liderler, akademisyenler, teknoloji uzmanları ve hatta filozoflar, artık yapay zekânın potansiyeli hakkında konuşmayı bir kenara bırakarak; dünyanın sağlığı, refahı ve büyümesi konularındaki faydalarını devreye sokmak için harekete geçebilecekler. Bu amaçla böyle bir çalışmanın herkesin kullanımına açık olması gerektiğini düşünüyoruz. Rolls-Royce olarak, yapay zekânın yaygın kullanımını desteklemek ve böylelikle yapay zekâya olan güveni artırmak için ilgilenen kuruluşlarla ortaklık kurma arayışındayız.”

Aletheia FrameworkTM, yapay zekâ alanında ilerleme kararı almadan önce, kuruluşları yapay zekâ kullanımının etkileri üzerinde düşünmeye davet eden bir liste. Bu liste, toplumsal etki, yönetim ve güven ile şeffaflık hakkında toplam 32 maddeden oluşuyor; üst düzey yöneticiler ve yönetim kurullarından, bu kavramların titizlikle dikkate alındığını kanıtlamalarını şart koşuyor. Yapay zekâ uygulanır uygulanmaz bu yapı, beş adımdan oluşan kesintisiz otomatik bir kontrol sürecini devreye alıyor, bu da kapsamlı bir şekilde uygulandığında yapay zekânın aldığı kararların ön yargılı veya kusurlu olup olmadığını tespit ediyor, kontrol ve düzeltme için insan müdahalesine izin veriyor.

Rolls-Royce’un veri inovasyonu ekibi olan R2 Data Labs Grup Direktörü Caroline Gorski “Küresel bir endüstriyel teknoloji lideri olan Rolls-Royce, uçuş süresini artırmak ve sürdürülebilirliği geliştirebilmek için jet motorlarının 26 boyutu üzerindeki 70 trilyonu aşkın veri noktasının analizinde onlarca yıldır yapay zekâyı kullanıyor. Günümüzde kritik bileşenlerin kalite denetimleri için yapay zekâyı geliştiriyoruz. Yapay zekâ teknolojilerini bu çalışmada kullanırken, güvenilir olduğundan emin olmak için kendimize meydan okuduk. Güvenlik ilkelerini veri üzerinde uygulamaya yönelik anlayış, işimizin merkezinde yer alan derin güvenlik kültürüyle temin edilmesi mümkün oluyor. Aletheia FrameworkTM çalışmamızı herkesle paylaşmak ve fayda sağlayacağına inandığımız iş birlikleri yapmak için sabırsızlanıyoruz.” dedi.

Geliştirme sürecinde UNESCO uzmanlarından görüş alındı

Aletheia FrameworkTM, yapay zekâyla ilgili yürütülen küresel diyaloğa önemli oranda katkıda bulunmak için yapay zekâ etiğiyle ilgili küresel müzakere sorumluluğu üstlenen UNESCO uzmanlarıyla paylaşıldı.

UNESCO Sosyal ve Beşerî Bilimler Sektörü Genel Müdür Yardımcısı Gabriela Ramos konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Ön fikir alışverişi için Aletheia FrameworkTM, insan-merkezli yapay zekâ üzerine öneriler geliştirmek amacıyla dünyanın her yerinden birçok uzmanla iş birliği içinde olan UNESCO ile paylaşıldı. Yapay zekâ dünyamızı kökten değiştirecek. Fakat bu dünyanın nasıl şekilleneceğini belirleyecek olan unsur ise yapay zekânın etiği… Kamu veya özel sektörden tüm paydaşların bu alanda birlikte çalışması gerekiyor.”

Aletheia FrameworkTM‘ün potansiyeli, kapsamlı bir şekilde gözden geçirildiği süreçte ortaya çıktı. Veri kullanımı alanındaki denetim çalışmalarını yöneten ve genel yapıyı oluşturan Rolls-Royce Servis Bütünlüğü Başkanı Lee Glazier ise konuyla ilgili olarak görüşlerini “Teknoloji, sağlık hizmetleri, tıbbi ilaçlar, akademi ve kamu sektöründen uzmanlarla gerçekleştirilen değerlendirme sürecinde, bizden başka hiçbir kuruluşun, bizim bu konuda vardığımız noktaya erişememiş olduğu netlik kazandı. Ayrıca, hâlihazırda Aletheia FrameworkTM haline gelen uygulamaların, alanımız olan endüstriyel kullanımının ötesine geçerek tüketici uygulamaları, sağlık hizmetleri, işe alım, güvenlik gibi aslında yapay zekânın kullanıldığı her alanda uygulanmasının mümkün olduğu da anlaşıldı.” sözleriyle dile getirdi.

Aletheia FrameworkTM çalışmasının açık erişime sahip olması sayesinde, bu alandaki çalışmaları geliştirebilmek adına küresel yapay zekâ topluluğunun eleştiri ve katkılarının da alınması hedefleniyor. Potansiyeli hakkında bir örnek gerekirse; çalışmayı yayınlama kararının ardından, motor nöron hastalığı ile ilgili kişisel bir deneyimi olan Rolls-Royce çalışanlarından birinin katkılarıyla, motor nöron hastalarına yönelik konuşma yazılımında önemli ilerlemeler kaydedildi. Bu yazılım, motor nöron hastalığıyla yaşamak zorunda olan konuşma engelli kişilerin, yapay zekâ yoluyla seslerini, konuşma tarzlarını ve ifadelerini öğreniyor. Böylece çevrelerindekilerle hızlıca iletişim kurmalarını sağlayarak hayat kalitelerini artırıyor. Bu yazılım geliştirme deneyimi, Aletheia FrameworkTM’ün geliştirilmesine katkıda bulunan yapay zekâ çalışmalarından biriydi.