Bu haftaki konuk yazarlarımızdan Gökhan Çelebi, bize TÜBİTAK BİGG‘de nasıl altın yumurtlayan tavuk olunur?’u anlatacak.
…
Girişimcilik ekosisteminin içinde olanların yakından bildiği ve takip ettiği TÜBİTAK tarafından yürütülen Bireysel Genç Girişimci (BİGG) programının 2017 yılı 2. çağrısı açıldı ve Ağustos ortasına doğru TÜBİTAK’a gönderilecek iş fikirleri uygulayıcı kuruluşlar (UK) tarafından belirlenmiş (1.aşama) olacak.
Mentorluk, eğitim, müşteri görüşmeleri süreci devam ederken ODTÜ Teknokent’te uzunca bir süredir bu programın içerisinde olan ve yaklaşık 1500 civarında iş fikri gören biri olarak gerek Uygulayıcı Kuruluş sürecinde gerekse de TÜBİTAK sürecinde girişimcilere faydalı olacak önerilerimi egirişim okurları ile paylaşmak istedim.
1. En büyük yanılgılardan birisi programın TÜBİTAK destekli ilerliyor ve son aşamada TÜBİTAK’ın karar verici olması dolayısı ile Teknik olarak güçlü projelerin destekleneceği ve başarılı olacağı. Hemen söyleyeyim: ticari başarı potansiyeli zayıf olan bir projenin muhteşem yenilikler getirmesi ya da ekibin harika bir eğitimden geçmiş olması durumunda bile başarılı olma şansı neredeyse yok gibi.
2. TÜBİTAK sunumunuzda pazar analiziniz, müşteri segmentiniz, değer öneriniz, gelir modeliniz, ne kadar önemli bir sorunu çözdüğünüz, finansallarınız olmazsa olmazlarınız. Bu detayları mutlaka belirtin ve bu detaylar mutlaka gerçekçi olsun. 5 dakikalık sunumun 4 dakikasında Teknik içerik anlatırsan ve 1 dakikada işin “işletme” tarafına değinirsen öhö öhö…
3. Sadece “Yurtdışındaki bir teknolojiyi Türkiye’de ve çok ucuza yapacağım ve böylece ülkenin dışa bağımlılığı azalacak” diyorsan tekrar bir düşünün derim. Çünkü bu iddia tek başına destek almak için yeterli olmayabilir. TÜBİTAK değerlendirme kriterlerinde İş planının teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü kısmında iş fikrinin “Günümüz teknoloji düzeyini ileri götüren bir iş fikri” olması gerektiği ve “çalışmanın uluslararası bazda yenilik içerdiği” özellikle vurgulanmış. Var olan teknolojiyi salt yerlileştirmek yerine yurtdışında yapılanı da ileri götürmek size daha rekabetçi yapar ve projenin 150K TL hibe alma şansını arttırır.
4. Lokasyon temelli etkinlik uygulaması, mobil uygulama üzerinden kısa ve eğlenceli videolar paylaşabileceğiniz bir platform, mesajlaşma uygulaması, orta ölçekli firmalar için ön muhasebe yazılımı, inşaat malzemesi satanlar ile arayanları bir araya getiren bir pazar yeri ve başka pazar yeri türevleri…. Yapmayın arkadaşlar… IoT, Büyük Veri, Lidar, endüstri 4.0, endüstri 5.0 konuşuyoruz. Katma değeri yüksek ürün/hizmet üretmeyi hedefliyoruz. Teknolojik dışa bağımlılığı azaltmaya çalışıyoruz.
5. Mobil uygulama ve web üzerinden dil öğrenme uygulaması yapan ve bunu da Yapay Zekâ ve Gamification (oyunlaştırma) temelli yapacağını iddia eden bir proje tek kişilik (Makine Mühendisi) bir ekipten oluşuyordu. Yapay Zekâ (ya da biraz daha rahat olabilir diye makine öğrenmesi) konusunda geçmişte ne yaptığını sordum. Desteği alır ise ilk 6 ay literatür taraması yapıp konuyu öğreneceğini söyledi? En fazla 18 ayınız var unutmayın. 6 ayını öğrenmeye ayıracaksan pek de bir şansın olmadığı aşikardır. Ayrıca böyle bir projede Bilgisayar Mühendisi ve Eğitimi uzmanı olması projenin destek alma şansını arttırır. Disiplinler arası uyum yani…
6. Gelir-gider tablosunda proje bittikten sonraki 3.yılın sonunda o yılki yıllık gelirini 300K TL yazarsan projen ile ilgili yatırımın geri dönüşü sorgulanır. Ayrıca 3-4 kişilik bir ekibin için 3.yılın sonunda bu kadar para kazanacaksan sen de ben bu işi gerçekten yapmalı mıyım diye bir sorgula. Niş pazara odaklanmak çok tehlikeli olabilir.
7. Rakip analizinde Google, Apple, Tesla yazanlar…Etin ne budun ne. 2-3 kişilik ekipsin. Nasıl rekabet edeceksin? Bunun yerine bu firmaların yerel tedarikçileri ile rekabet halinde olacağım dersen daha akla yatkın olur.
8. Sağlık ve Yaşam Bilimleri alanındaki iş fikri sahiplerinin “Etik Kurulu” sürecine hâkim olmaları çok işe yarar.
9. Prototipin hazırsa ve sahada olman gerekiyorsa neden Bigg sürecinde zaman harcayasın ki. 150K TL’den çok daha fazlasını kazanabilirsin belki. Başka birinin de hakkını almamış olursun böylece.
10. Değer önerim ucuza mal etmek dersen ve tüm odağın bu ise, yarın bir gün yurtdışındaki rakiplerin elbette bunu daha ucuza elde etmenin yerini bulur ve seni iç piyasada ezer. Fiyatta ucuzluk tek başına çok güçlü bir rekabet avantajı değil.
