Makine öğrenim teknikleri, arkeologların, eski metinlerin deşifre edilmesi sayesinde geçmişi anlamalarına yardımcı olabilecek yeni araçlar sağlıyor. Buna en son örnek, Alphabet’in yan şirketi olan DeepMind tarafından oluşturulan ve antik Yunan yazıtlarında eksik olan metnin restore edilmesini sağlayan Ithaca adında bir yapay zeka.
Ithaca isimli bu yeni yazılım, her biri nerede ve ne zaman yazıldığını açıklayan meta verilerle etiketlenmiş yaklaşık 78.608 antik Yunan yazıtından oluşan bir veri kümesi üzerine eğitildi. Tüm makine öğrenim sistemleri gibi, Ithaca da bu bilgilerdeki kalıpları arayıp, bu bilgileri karmaşık matematiksel modellerde kodluyor ve bu çıkarımları metin, tarih ve köken tahmini yapmak için kullanıyor.
Nature’da yayınlanan ve Ithaca’dan bahseden bir makalede, modeli oluşturan bilim adamları, hasarlı metinlerdeki harfleri restore ederken bunun yüzde 62 oranında doğru olduğunu belirtiyor. Bu da demek oluyor ki Ithaca, bir yazıtın coğrafi kökenini yüzde 71 doğruluk payıyla antik dünyanın 84 farklı bölgesinden birine atfedebilir.
Bunlar umut verici istatistikler, ancak Ithaca’nın insan uzmanlığından bağımsız olarak çalışamıyor. Yazılımın önerileri, nihayetinde geleneksel arkeolojik yöntemlerle toplanan verilere dayanıyor. Yazılımın yaratıcıları da, yazılımın tam otomatik bir yapay zeka tarihçisi olduğunu söylemiyorlar. Onlara göre bu yalnızca tarih bilimi için kullanışlı bir araç. Modelin oluşturulmasına yardımcı olan tarihçi ve makine öğrenim uzmanı olan Thea Sommerschield, “Ithaca, tarihçilere yardımcı olmak için tamamlayıcı bir araç olarak tasarlandı” dedi.
Reading Üniversitesi’nden antik Yunan ve Latin toplumlarında uzmanlaşmış bir profesör olan Eleanor Dickey, Ithaca’nın “antik dünya hakkındaki bilgimizi geliştirebilecek heyecan verici bir gelişme” olduğunu söyledi. Ancak kaybolan metni restore etmek için yüzde 62’lik bir doğruluğun güven verici derecede yüksek olmadığını ekledi.
Sommerschield, Ithaca’nın diğer antik yazıtlarla çalışacak şekilde kolayca yapılandırılabileceğini belirtti. “Ithaca’nın mimarisi, onu sadece Latince değil, Maya çivi yazısı gibi herhangi bir antik dile gerçekten uygulanabilir kılıyor.”