Bir zamanlar üniversite’de ders kitaplarında pazarlama kavramını hep 4P olarak gördük. Bunlar pazarlamanın temel kavramlarıydı. Önce bir ürünün olması Product (Ürün), bu ürüne bir değerin biçilmesi Price (Fiyatlandırma), sonrasında bu ürünün kullanıcıya hangi kanalla ulaştırılması gerekliliği Place (Dağıtım), piyasada ürünün belli bir konuma ulaştırılması ise Promotion (Tutundurma). Toplamında 4 tane P oldu. Girişimciler ürünlerini piyasaya sunmadan bu temel kavramları ele almalılar.
Teknoloji gelişti, alışkanlıklar değişti. Geçmişte bir ürünü üreten 1-2 marka varken şimdi onlarca yüzlerce marka oldu. Çok uluslu şirketler (Samsung, iPhone, Coca-Cola, Pepsi, Nestle, Unilever, Burger King, Mc Donalds.. vb.) 4P kavramlarında uzmanlaştı, rekabet arttı pazarlar daraldı, pastanın payları azaldı. Bir de ufak oyuncuların da çok fazla eklenmesiyle artık tüm ürünler birbirine benzer oldu.
Çok markanın olduğu piyasada ürün ve fiyat önemini bir tık kaybetti. İletişim çağının gelişmesiyle de bilgi aktarımı arttı. Kullanıcılar satın aldıkları ürünler hakkında internet üzerinde yorum, paylaşım yapmaya başladı. Bu durumdan en çok etkilenen yine markalar oldu. Bu yaşanan gelişmeler “ürün” ve “fiyat” ikilisinin öneminin yeni nesil pazarlamada gelecek kavramların bir adım geride olmasını neden oldu. Ürün ve fiyattan daha önemli olan kavramlar neydi?
Bir yenilik getirmeli dedik markalara ve yaşanmış deneyimler 5. P olan People (İnsan) kavramını ortaya çıkardı. Bu kavram şirketin çalışanlarını ilgilendiriyor. Bir restorana girdiğinizde garsonun sizinle ilgileniş biçimi, bir çağrı merkezini aradığınızda telefona çıkan temsilcinin size hitap şekli, satın aldığınız beyaz eşyaların eve kurulum için gelindiğindeki marka personelinin ayağının kokup kokmaması, bir mağazada satış temsilcisinin sizinle ilgileniş tarzı gibi ayrıntılar önemli olmaya başladı.
People çıktığı an bir problem daha “standardizasyon sorunu” çıktı, bu durum 6.P olan Process (Proses) kavramını getirdi.
Bunun sonrasında da place kavramı evrim geçirmeye başladı bu da Pazarlamanın 7. P‘si Physical (Fiziksel) kavramını ortaya getirdi. Fiziksel olarak dağıtım kanalı olan bir bayi veya dükkanın gerekliliğini doğurdu. Aslında fiziksel kavram, place’ın içerisinden ayrıldı da diyebiliriz. Çünkü place tüm kanalları dijital dahil olmak üzere kapsamaktadır.
Pazarlama ; Product, Price, Place, Promotion, People, Process, Physical olmak üzere şimdilik toplam 7P’den oluşmaktadır.
Özetleyecek olursak; yeni “P”lerin ortaya çıkması satın alınan ürünün öneminin 2. hatta 3. sıraya kaymasına neden oldu diyebiliriz. İnsanlar artık ürünü geç bize ne faydan var ne hizmet vereceksin onu söyle diyor, fiyatı önemsemiyor. Bugün bazılarımızın iPhone tercih etmesinin sebebi telefonda kaynaklanan bir sorun olduğunda Apple Store’un telefonu direkt değiştirmesindendir. Veya bazı giyim markalarından alışveriş yapıyorsak ürüne zarar vermediğimiz sürece 30 gün içinde değişim/iade garantisi olmasıdır. Farkındaysanız markalar da bu bilince ulaşarak üründen çok ürünle ilgili hizmetini ön plana çıkartarak reklam yapıyor. Pazarlama gelecekte yine evrim geçirir mi? Elbet geçirir diye düşünüyoruz. Yeni “P”ler gelecektir.
