Hackquarters’tan Aylin Bahar konuk yazarımız. Kendisi daha güçlü ve başarılı girişimler için hikaye anlatımı konusunu ele alacak.
…
İnsanlar birbirlerine yüz yıllardır hikaye anlatıyorlar. Kamp ateşlerinin etrafında anlatılan hikayelerden, hiyerogliflere, çocuklarımızı uyuturken anlattığımız hikayelere, dünyanın dört bir yanında paylaşılan dijital içeriğe kadar, bir sürü hikaye var öyle değil mi?
Çünkü; İnsanlar öyküler anlatmak ve dinlemek için programlanmışlardır.
Öykü anlatımının üzerimizde “fiziksel bir etkisinin” olduğu kanıtlanmıştır. İyi bir hikaye duyduğumuzda, beynimizde kimyasal değişiklikler gerçekleşir. Amigdala dopamin salgılarken nörotransmitter, bilgi işlemeyi, geri çağırmayı sağlayarak, zevk hissi uyandırır. İster melankolik, ister heyecan verici, olsun, hikayenin gücü arttıkça bizi içine çeker. En sevdiğiniz kitabı veya son zamanlarda gördüğünüz harika bir filmi düşünün. Düşündüğünüzde hala bir şeyler hissediyor musunuz?
Hikaye anlatımı sadece kurgu ile ilgili değildir. İşimiz, fikirlerimiz, ya da Startup’ımız hakkında konuşurken de aslında hikaye anlatırız.
Bir yerden başlayın.
Girişimcilerin hele de yolun başındalarsa yapmaları gereken milyonlarca şey var, biliyorum ama fikirlerinin veya projelerinin hikayesini anlatmaları aslında en önemli olan şey. Çünkü onları merakla dinlemek isteyen bayağı geniş bir kitle var. Potansiyel ortaklar, gelecek çalışanları, müşteriler, danışmanlar ve pek tabi yatırımcılar.
Son bir yılda yüzden fazla girşimin sunumunu dinledim. Kurucular genellikle geliştirdikleri teknolojiye, onun özelliklerine ve ayrıntılara odaklanıyorlar. Bu bilgiler önemli olsa da, takip etmek ne kolay ne de ilgi çekici. Bu nedenle sunumlar, sıkıcı, sönük, ilham vermekten uzak ve kolay unutulur hale geliyor.
Bu nedenle uzun zamandır şunu düşünüyorum, Startup’lar işlerini geliştirmek, yatırım süreçlerini hızlandırmak, iyi ekip arkadaşları bulmak için Hikaye anlatma tekniklerini geliştirmeliler.
Hikayeleri çözümlemek
Hikaye nedir? Genellikle, giriş, gelişme ve sonucu olan bir anlatıdır . İçinde Karakterler vardır ve büyük olasılıkla heyecan verici bir olayla başlar — statükoyu değiştiren veya zorlayan bir olayla. Karakter harekete geçer, diğer karakterlerle etkileşim kurar, olayları başlatır veya olaylara katılır. Neredeyse tüm hikayelerde, karakter zorluklarla karşı karşıya kalır ve engelleri aşması gerekir, çoğu zaman yol boyunca kendisi hakkında bir şeyler öğrenir. Sonunda da bir şey değişir, ya da dönüşür.
Hikayeye geniş bir açıdan bakmak isterseniz, yukarıdaki komplo diyagramına bakabilirsiniz. Yazar ve gazeteci Christopher Brooker ‘a göre sevdiğimiz milyonlarca kitap ve film bu diyagrama göre tasarlanmıştır.
Hikaye anlatmak düşündüğünüzden daha kolaydır.
Hikayeleri analiz etmek için kullanılan terminolojiye aslında ne kadar hakim olduğunuzu fark edince siz deşaşıracaksınız. Bana inanmayan aşağıdaki tabloya bakabilir. Bu terimlerin çoğunu tanıdığınızdan eminim ve sorulursa her birinin bir hikaye bağlamında ne anlama geldiğini açıklayabilirsiniz, öyle değil mi?
Peki girişimler ne olacak? Aynı şemayı, Startuplar için revize ettim.
İyi bir hikayenin güçlü bir yapısı varsa iyi bir startup da güçlü bir vizyona sahiptir. Kurucu ekip bu işi neden yapıyor? Bu yolculuğa neden olan olay/durum nedir? Bu alanda önceden beri çalışan diğer oyuncular kimdir? Ekibi kimler oluşturuyor? Ve, Startup, zorlukların üstesinden nasıl gelecek, nasıl büyüyecek ve nihayetinde nasıl başarılı olacak?
Startup Hikayesinin unsurları
Girişim hikayen nedir?
Bir girişimle tanıştığımda, ilk sorum her zaman neden bunu yapıyorsundur? Piyasa fırsatları, gelir potansiyeli veya katı bir endüstriyi nasıl yıkacağı/bozacağı (bu bilgi daha sonra gelebilir) hakkında bilgi almak istemiyorum.
Bilmek istediğim şey şu “NEDEN?”
Bu işi neden yapıyorsun? Mesela bir şeyi iyileştirmeye mi çalışıyorsun ya da daha iyisini mi yapmaya? Neden bu sorun? Neden sen?
Bir kurucunun bunu anlatması zor olabilir, çünkü bunu başarmak yansıtma ve introspektif bakış açısı gerektirir. Simon Sinek, ilham verici bir liderlik için basit ama güçlü bir model öneriyor, ne ve nasıl’ın önüne geçip, işe “ neden” ile başlayın.
Bu Aynı zamanda harika bir “startup hikayesinin” temelini oluşturabilir.
Şimdi, Geoffrey Moore’un konumlandırma formatına ( positioning framework) bir göz atalım:
( ihtiyaç / sorunu tanımlayan ) ( hedef müşteri ) için bir
( ürün kategorisi ) olan ( ürün adı ) ve o ( ana faydası, değer önerisi )
Ürünümüz (birincil rekabetçi alternatifin )aksine ( ana farklılaşma bildirimi )
Startuplar bu basit iki cümle ile, hedef müşteriyi belirlemeli, ihtiyaç veya fırsatı açıkça ifade etmelidir. En iyi ürünler açıkça tanımlanmış sorunları çözenlerdir.
Ayrıca, kurucuları bu ürünün uyduğu kategoriyi belirlemeye zorlamaktadır. Yeni bir ürün olsa dahi, önceden çözülmüş ya da en azından kısmen çözülmüş olabilecek bazı temel problemleri de çözdüklerini göstermeliler. En Önemlisi, ana fayda(lar) açıkça belirtilmelidir.
Bu startup’ı benzersiz ve anlamlı kılan nedir?
Son olarak, kurucular ürünü rakiplerle karşılaştırmalı ve farklılaştırma yolları bulmalıdır. Bunlar mantıklı veya mantıksal faktörler de olabilir duygusal da.
Bir örnekle açıklayalım:
Evini, eşyasını taşımak isteyen herkes ( şehirli, öğrenci) , bir taşımacılık uygulaması olan Octovan üzerinden en kısa sürede, en uygun fiyata, eşyasını taşıyabilir.
Uzun araştırmalar, telefon konuşmaları, fiyat pazarlıkları gerektiren alternatiflerin aksine , Octovan, uygulama üzerinden 3 adımda eşyanızı en uygun fiyata taşır.
Şimdi, bu web sitenizde ya da reklamlarda kullanacağınız bir cümle değil elbet ancak bu egzersizler, girişiminizin ne yaptığını daha yumuşak ve eğlenceli bir şekilde iletmek için bir temel oluşturabilir.
Deneyebileceğiniz için teknikler
Startupınız için hikaye anlatma tekniklerini kullanmak istiyor musunuz? Aşağıdaki egzersizlerden birini (veya tümünü) tamamlamak için biraz zaman ayırmanızı öneririm.
- Konumlandırma formatınızı yazın: Yukarıdaki şablonu kullanarak, ürününüzü göz önünde bulundurarak bir konumlandırma bildirimi hazırlayın. Birden fazla müşteriniz varsa, her biri için bir tane hazırlayabilirsiniz.
- Girişim yolculuğunuzu yazın: Bir kağıt alın ve girişim hikayenizdeki önemli anları vurgulayan bir çizgi çizin. İşaretlediğiniz her an için bir cümle/ durum/ olay yazın. Hangi deneyimler fikrinizin tohumlarını ekti? Buna değinin. Siz baş karakter iseniz, yanınızda kimler vardı ondan bahsedin. Karşılaştığınız zorluklar neler? Nasıl aştınız, aşıyorsunuz ya da aşamadıysanız ne oldu? Şu an neredesin ve nerede olmak isterdin?